Rozkład nauki cz. 21

Rozkład nauki dzisiejszego wykształcenia wychowawczego jako całości o tyle można uważać za naturalny, że prowadzi młodzież przez poznanie teraźniejszości do poznania przeszłości. Teraźniejszość poznaje się w nauce wstępnej, którą dla ogólności nazywamy pospolitą, mniej właściwie ludową, o ile wyraz rozumiemy w znaczeniu społecznego stanu. Dla osiągnięcia wyższego stopnia wykształcenia potrzebne jest poznanie historycznego rozwoju kultury, w której żyjemy. To dają nam szkoły średnie, zwane także w niektórych krajach w stosunku do pospolitych wyższymi.

Zasadzie przez teraźniejszość do przeszłości przeciwstawia się jednakże inną, odwrotną t. j. że, zanim wychowująca się jednostka stanie na wysokości swego czasu, powinna przejść wszystkie stopnie kultury w historycznym porządku od najdawniejszych czasów aż do dzisiejszego, czyli że w miarę swego rozwoju powinna poznać główne momenty rozwoju ludzkiego. Tę myśl, poczętą przez Herbarta, w szczegółach rozwinął Ziller.

Przez to, że główne epoki rozwoju ludzkiego stawił jako punkty środkowe rozkładu naukowego dla poszczególnych lat nauki, stworzył t. zw. koncentrujące materiały naukowe.