Nauka i wykształcenie cz. 9

Myślą przewodnią teorii Herbarta jest, że nauka nie istnieje dla siebie, ale musi być podporządkowaną celowi wychowawczemu. Jego teoria ma swój punkt kulminacyjny w następujących słowach: nie mogę sobie wyobrazić wychowania bez nauki, ani nauki bez wychowania. Nauka podług Herbarta musi być wychowawczą i na tym kończy się jej zadanie. Jeżeli wychowaniem zajmuje się pedagogika, to dydaktyka staje się w systemie Herbarta tylko częścią pedagogiki. Konsekwencją tej teorii jest, że Herbart zajmuje się o tyle nauką, o ile ona doprowadza moralne wyobrażenia do umysłu i kończy wykształcenie z chwilą, kiedy usposobienie człowieka jest gotowe, czyli kiedy człowiek dochodzi do samodzielności umysłowej. Jest to zakres nauki dzisiejszych szkół ludowych i po części średnich, czyli, jeżeli to zamienimy na wiek człowieka, koniec nauki wychowawczej przypada na lata życia między 14 – 16.

Ale obok tej wychowawczej nauki jest jeszcze druga, zawodowa, reprezentowana przez uniwersytety, politechniki, szkoły zawodowe, rzemieślnicze, wojskowe, seminaria teologiczne i nauczycielskie, szkoły handlowe i t. d., w których się utrzymuje i przekazuje wiedzę szczegółową jako zdobycz kulturalną.